დღევანდელ სტატიაში ვისაუბრებთ მონაცემთა ბაზების შესახებ და გავეცნობით თუ რა სახის და ტიპის მონაცემთა ბაზები არსებობს.
ეს ინფორმაცია სასარგებლო იქნება, როგორც დამწყები პროგრამისტებისთვის, ასევე სისტემებისა და ქსელების ადმინისტრატორებისთვის და იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც გეგმავენ დაეუფლონ მონაცემთა ბაზებთან მუშაობის პრინციპებს.
დასაწყისისთვის განვმარტოთ, თუ რა არის მონაცემთა ბაზა და რისთვის არის საჭირო ის.
მონაცემთა ბაზები მრავალი თანამედროვე პროგრამული სისტემისა და აპლიკაციის ფუნდამენტური კომპონენტია. ისინი უზრუნველყოფენ სტრუქტურირებულ გზას დიდი რაოდენობით მონაცემების შესანახად მათი ორგანიზებისა და მართვისთვის, რაც აადვილებს ამ მონაცემების სხვადასხვა მიზნებისთვის მოძიებას და მანიპულირებას.
არსებობს მრავალი ტიპის მონაცემთა ბაზა, თითოეული შექმნილია კონკრეტული გამოყენების შემთხვევებისა და მოთხოვნების შესაბამისად.
მოდით განვიხილოთ რამოდენიმე მათგანი:
რელაციური მონაცემთა ბაზები (Relational databases)
ეს არის მონაცემთა ბაზის ყველაზე გავრცელებული ტიპი და დაფუძნებულია რელაციურ მოდელზე, რომელიც იყენებს ცხრილებს რიგებით და სვეტებით მონაცემთა შესანახად.
NoSQL მონაცემთა ბაზები (NoSQL databases)
ეს არის არარელაციური მონაცემთა ბაზები, რომლებიც იყენებენ მონაცემთა მრავალფეროვან მოდელებს, როგორიცაა key-value, დოკუმენტი ან გრაფიკი, მონაცემთა შესანახად და სამართავად. NoSQL მონაცემთა ბაზები ხშირად გამოიყენება აპლიკაციებში, რომლებიც საჭიროებენ მაღალ მასშტაბურობას, როგორიცაა სოციალური მედიის პლატფორმები, ელექტრონული კომერციის ვებსაიტები და ონლაინ სათამაშო პლატფორმები.
ობიექტზე ორიენტირებული მონაცემთა ბაზები (Object-oriented databases)
ეს მონაცემთა ბაზები შექმნილია მონაცემთა რთული სტრუქტურების შესანახად და სამართავად, ის გამოიყენება ობიექტზე ორიენტირებულ პროგრამირების ენებში, როგორიცაა Java ან C++. ობიექტზე ორიენტირებული მონაცემთა ბაზები ხშირად გამოიყენება აპლიკაციებში, რომლებიც საჭიროებენ მონაცემთა კომპლექსურ დამუშავებას და ანალიზს, როგორიცაა სამეცნიერო სიმულაციები და ფინანსური მოდელირება.
ღრუბლოვანი მონაცემთა ბაზები (Cloud databases)
ეს არის მონაცემთა ბაზები, რომლებსაც მასპინძლობს და მართავს ღრუბლოვანი სერვისის პროვაიდერები, როგორიცაა Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure ან Google Cloud Platform. ღრუბლოვანი მონაცემთა ბაზები უზრუნველყოფენ მონაცემთა შენახვისა და მართვის მასშტაბურ, საიმედო და ეკონომიურ გზას, რაც მათ პოპულარულს ხდის სტარტაპებსა და საწარმოებში.
საერთო ჯამში, მონაცემთა ბაზები გადამწყვეტ როლს თამაშობენ თანამედროვე პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავებაში და აუცილებელია მონაცემთა შენახვისა და უსაფრთხო, მასშტაბირებადი და ეფექტური გზით მართვისთვის.
ზემოთ ხსენებულ მონაცემთა ბაზებსა და აპლიკაციებს შორის კავშირს უზრუნველყოფს DBMS-ი. უფრო ზუსტად ეს არის პროგრამული სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს ინტერფეისს მონაცემთა ბაზასა და აპლიკაციებს შორის, რომლებიც წვდებიან ამ მონაცემთა ბაზას. DBMS-ის მთავარი მიზანია მონაცემთა მართვა და ორგანიზება ისე, რომ იყოს ეფექტური, უსაფრთხო და თანმიმდევრული.
ის ასევე უზრუნველყოფს ინსტრუმენტებს მონაცემთა უსაფრთხოების, მთლიანობისა და ხელმისაწვდომობის მართვისთვის. DBMS-ის გარეშე, ძალიან რთული იქნებოდა უშუალოდ მონაცემთა ბაზასთან მუშაობა, რადგან მონაცემთა ბაზა სხვა არაფერი იქნებოდა, თუ არა დაუმუშავებელი მონაცემების შეგროვება, რომლის მართვა და ორგანიზება მოგვიწევდა ხელით.
DBMS-სა და მონაცემთა ბაზას შორის ურთიერთობა ხშირად აღწერილია, როგორც კლიენტ-სერვერის ურთიერთობა, DBMS მოქმედებს როგორც სერვერი, ხოლო მონაცემთა ბაზა – კლიენტი. DBMS პასუხისმგებელია რესურსების მართვაზე და აპლიკაციების მოთხოვნების დამუშავებაზე, რომლებიც წვდებიან მონაცემთა ბაზაში, ხოლო მონაცემთა ბაზა ინახავს რეალურ მონაცემებს, რომლებიც იმართება.
არსებობს DBMS-ბის არაერთი სახეობა მაგალითად როგორებიცაა:
- Microsoft SQL
- PostgresSQL
- SQL Lite
- MySQL
- ORACLE
- და მრავალი სხვა
მონაცემთა ბაზების სამართავად გამოიყენება SQL ენა, SQL-ი ინგლისურად ნიშნავს “Structured Query Language“. SQL არის სტანდარტული ენა, რომელსაც იყენებს მრავალი მონაცემთა ბაზის მართვის სისტემა (RDBMS), მათ შორის MySQL, Oracle, Microsoft SQL Server, PostgreSQL და SQLite.
